نویسنده: محمد جانفشان^*

در بسیاری از مواقع شاهد ساعتها بازی کامپیوتری فرزندتان پشت کامپیوتر یا لب تاپ و تبلت و ایکس باکس و یا در کافی نت ها بوده اید و از اینکه فرزندتان مشغول فعالیت فکری است و کاری به کار شما ندارد خوشحال بوده اید و او را با خرید CD های جدید بازی تشویق کرده اید. با کمال تاسف باید به شما بگویم که بازیهای کامپیوتری و نشستن ساعت ها پشت مانیتورهای مختلف آسیب های گوناگونی به فرزند شما وارد می­کند که از آن اطلاع ندارید و مهمترین آنها به قرار زیر است:

1. هیجانات درونی در هنگام بازی موجب ترشح هورمون کورتیزول شده و این هورمون بنا به مطالعات انجام شده، اطراف سلولهای مغز را گرفته و موجب عدم جذب هورمون سروتونین که هورمون شادی بخش است می شود. کم کم هورمون کورتیزول جذب سلول ها شده و سلولهای مغزی عادت می­کنند که هر روز از فرزند شما کورتیزول مطالبه کنند و او باید با بازی کامپیوتری نیاز سلول های مغز را تامین کند. نکته قابل توجه این است که این نیاز مرتبا" بیشتر می شود و فرزند شما باید به ساعات بازی خود بیفزاید. نگارنده شاهد نوجوانانی بوده که روزی 8-6 ساعت بازی کامپیوتری می­کرده اند و این امر موجب افت شدید تحصیلی و افزایش حساسیت و اضطراب آنها شده است. هورمون کورتیزول هورمون اضطراب است و افراد مبتلا به این بازیها، غالبا مضطرب و عصبی هستند، این اعتیاد در افراد بزرگسال هم شایع است و این دسته نیز ساعتها برای پوشش اضطراب و پاسخ به نیاز مغز به بازیهای کامپیوتری می پردازند.
2. تابش اشعه‌های منتشره از مانیتور شامل پرتو ایکس، ماوراء بنفش و مادون قرمز برای پوست و چشم انسان مضر است. به همین دلیل متخصصان پیشنهاد می­کنند که کودکان و نوجوانان بیش از 2 ساعت روبروی صفحه های الکترونیکی (اعمم از لپ تاپ، تبلت و تلویزیون) ننشینند.
3. تغییرات نامناسب در ستون فقرات کودکان و نوجوانان به علت طرز نشستن و آسیب فاصله افتادن میان مهره ها.
4. گوشه­گیری کودکان و نوجونان و عدم ارتباط با دیگران و غیراجتماعی بار آمدن آنان موجب گریز از جمع شده و موجب عدم رشد اجتماعی آنان می­گردد.
5. بهترین اوقات این کودکان و نوجوانان که باید صرف رشد عقلی، اجتماعی، عاطفی و بدنی آنها شود در دنیای مجازی می­گذرد و آنان فرصت های خوب تعامل و ارتباط با اعضاء خانواده و دوستان و همسالان را از دست می دهند.
6. آسیب هایی که از طریق این بازی ها به فرد منتقل می شود به همین موارد بسنده نیست در بعضی از این بازی ها خصلت هایی مانند کینه جویی، انتقام گیری، خشونت و بی رحمی، قدرت طلبی، نیرنگ و خدعه نیز به طور غیر مستقیم، جزء خصلت های آنان می شود که نوعی تهاجم به اخلاق و وجدان جمعی و اعتقادات دینی فرد است.

چه کنیم تا فرزندان مان از آسیب های فضای مجازی در امان بمانند؟

1. این فکر که هر چه زودتر باید کودکان را به این جهان مجازی برد فکر درستی نیست و آنها در آینده فرصت زیادی دارند که با این جهان آشنا شوند بنابراین برای آموزش آنان عجله نکنید و برای برطرف کردن نیازهای کودک تان به ارتباط و تعامل با شما فورا" یک تبلت یا لپ تاپ برای او نخرید و خود را از خواسته های منطقی او فارغ نسازید.
2. ممکن است همسالان او دارای این وسایل باشند و او هم از شما چنین خواسته ای را داشته باشد. با او صحبت کنید و به او قول آینده را بدهید. اوقات او را با فعالیتهای گروهی و بازی های واقعی و خلاق پر کنید تا او احساس بیکاری و بی حوصلگی نکند.
3. جهت تماشای تلویزیون و استفاده از اینترنت و فعالیتهای مجازی در دنیای مجازی، برای فرزندان تان برنامه بگذارید و طبق آن برنامه دقیقا" عمل کنید. همچنین می­توانید با قراردادن رمز (Password) روی این دستگاه ها، آنان را به انضباط لازم عادت دهید.
4. دستگاههای تصویری و کامپیوتر را در اطاق فرزندتان قرار ندهید. اینگونه وسایل باید در محل عمومی منزل قرار گیرند و نظارت والدین بر چگونگی استفاده از این وسایل ضروری است.

^*مشاور خانواده